CETINJE – Na Cetinju je obilježeno 110 godina od proglašenja Kraljevine Crne Gore, a predsjednik Milo Ðukanović optužio je Srbiju da se tome protivila i da je na sve načine podržavala protivnike i crnogorskog vladara Nikole I Petrovića Njegoša i uopšte crnogorske državne ideje.
Ðukanović je podsjetio na svetkovinu proglašenja Crne Gore za kraljevinu 1910. godine, rekavši da su međunarodne reakcije u to vrijeme svjedočile o događaju “koji je svojim značenjem prevazilazio granice Crne Gore i jasno potvrđivale visoki ugled koji Crna Gora i njen vladar tada uživao”.
“Zašto je, pak, jedino u Srbiji, proglašenje kraljevine predstavljano kao izlišna predstava vladarske sujete, i čak ismijavano, politički fakti daće nam odgovor kroz dalju istoriju srpsko-crnogorskih odnosa. Aspiracijama Srbije, tada politički i vojno moćne balkanske države, nije bila po volji ni knjaževina Crna Gora, 58 godina prije ovog događaja, pa ni tada proglašena kraljevina Crna Gora – sve je to ostalo zapisano da nas neumoljivo opominje”, rekao je Ðukanović.
On je podsjetio na formiranje dvije političke opcije u Crnoj Gori u vrijeme kada je ona već imala petogodišnje iskustvo parlamentarnog života, koje su, kako je naveo, zastupale oprečne koncepte postojanja crnogorske države.
“Jedan je bilo da Crna Gora mora imati državni subjektivitet, da su interesi Crne Gore iznad svih drugih interesa. Pristalice drugog koncepta zastupale su stanovište da je smisao i svrha crnogorske države služenje opštesrpskim interesima i da Crna Gora mora predati predvodništvo drugoj državi”, rekao je Ðukanović.
On tvdi da su se pristalice interesa dinastije Karađorđević predstavljale “politički najuzvišenijim iskazom nacionalne svijesti i činom patriotizma, dok su pobornici političkog koncepta kojima je interes Crne Gore i dinastije Petrović – Njegoš bio na prvom mjestu, žigosani kao separatisti i izdajnici “nacionalne stvari”.
“I u vrijeme proglašenja Crne Gore za kraljevinu, iskazala su se oba politička stanovišta: prvi su uzdizanje u rang kraljevine doživjeli kao još jedan čin afirmacije njenog istorijskog i državnog značenja, a drugi kao vladarsku megalomaniju i ugrožavanje prestiža Kraljevine Srbije”, tvrdi Ðukanović.
On je dodao da je neminovno bilo da, od uspostavljanja parlamentarizma, ova dva pola crnogorske političke scene dovedu do tenzija i sukoba, posebno u predizbornom periodu.
“Beograd je na sve načine podržavao protivnike crnogorskog vladara i crnogorske državne ideje. Ova podrška tzv. patriotskim snagama u Crnoj Gori započela je kampanjom u beogradskoj štampi protiv knjaza Nikole, a zatim i organizovanjem terorističke akcije za njegovo nasilno svrgavanje”, rekao je Ðukanović.
On je dodao da se događaj koji je u istoriografiji poznat kao “Bombaška afera”, odigrao u vrijeme oktobarskih izbora 1907. godine, kada je, kako je naveo, crnogorska emigracija iz Beograda organizovala donošenje bombi na Cetinje, s ciljem da ubiju knjaza i njegovu porodicu.
“Ubrzo nakon ovog neuspješnog pokušaja, u Podgorici je formirana tajna teroristička organizacija sa više od hiljadu članova, koja je počela da radi na podizanju ustanka u Crnoj Gori. Avgusta 1909. zavjerenici su osujećeni i izvedeni pred vojni sud. Ali, ono što nisu uspjeli ni 1907. ni 1909, završili su 1918. Tada je postalo bjelodano da je to produžena ruka vlade Kraljevine Srbije”, rekao je Ðukanović.
On je dodao da je sučeljavanje ova dva stanovišta obilježilo crnogorski 20. vijek, tvrdeći da nije prestalo ni do naših dana.
“Zaprepaščujuće je to, ali i potvrđuje koliko su žilavi istorijski korijeni crnogorskih podjela”, rekao je Ðukanović.
On tvrdi da je “jedna od najvećih i nespornih tekovina naše istorije – nezavisna država – žestoko je atakovano i u političkom životu savremene Crne Gore”.
“Služenje tuđim interesima kao svrha postojanja Crne Gore osvjedočeno je kao ovovremena politička ponuda. Po istoj onoj – kroz istoriju preživjeloj – matrici, borba protiv crnogorske nezavisne države besprizorno se kamuflira najgrubljim političkim i parapolitičkim sredstvima. Mi na to kažemo: retrogradnost i destruktivnost takvog djelovanja možemo poraziti samo zastupanjem istinskih civilizacijskih vrijednosti i mjerljivim učincima crnogorskih savremenih dostignuća”, poručio je Ðukanović.
On je dodao da Crna Gora čuva svoje državno ime i identitet, kako i mir i multietnički sklad.
“Naša generacija je trijumfalno to pokazala 2006. godine” (kada je na referendumu izglasana samstalnost), ocijenio je Ðukanović.
On tvrdi da moderna, demokratska Crna Gora, kao članica NATO alijanse, prednjači na putu članstva u Evropskoj uniji, kao i da je pouzdan garant stabilnosti i najrazvijenija ekonomija zapadnog Balkana.
/Srna/
